Zanim się pojawiłeś

To będzie tekst, w którym postaram się wyjaśnić, dlaczego na przekór płynącym zewsząd wiadomościom, nie dołączę do kultu komedii romantycznej Zanim się pojawiłeś. Jestem pewna, że wielu osobom to się nie spodoba, ale trudno. Mnie się film nie podobał, nie mogłam wręcz doczekać się końca, a jednak przetrzymałam, więc i wy, drogie fanki Jojo Moyes dacie radę.

O tym, że mamy do czynienia niemal z kultem przekonałam się w ten weekend. Choć nie mam telewizji, a do gazet zaglądam sporadycznie, i tak dotarły do mnie zachwyty po ,,najbardziej oczekiwanej premierze roku”. Sprawnie nakręcona machina promocyjna ruszyła pełną parą i skutecznie sprzedaje zarówno film, jak i książkę, podobno wszechświatowy bestseller. Ale nie to przyciągnęło mnie do Multikina. Nie był to też udział Emilii Clarke, gwiazdy Gry o Tron. Największą zachętą okazała się opinia, którą wyczytałam na jednym z zagranicznych blogów filmowych, głosząca, że Zanim się pojawiłeś nie ma słabych punktów, i że ta produkcja wyznacza nowe standardy komedii romantycznej, osiąga zupełnie nowy poziom, niczym przed laty kultowy już dziś Pamiętnik. No po takiej opinii musiałam iść sprawdzić na własne oczy z jakimże to fenomenem popkulturowym mamy do czynienia. By zgłębić temat, kilka godzin przed seansem poświeciłam nawet na przeczytanie powieści. Oto moje obserwacje.

Maszynka do zarabiania

Byłam naprawdę zaskoczona tym, że powieść jest naprawdę porządnie napisana. Historia opowiada z grubsza o tym, że nieogarnięta życiowo Louisa Clark (w filmie w tym wydaniu to Zrodzona z burzy Matka Smoków) mając lat 26 rozpoczyna nową pracę w charakterze towarzyszki i opiekunki sparaliżowanego młodego mężczyzny. Will Traynor (podczas filmu przekonacie się, że Sam Claflin wraz ze swoją imponującą sylwetką i obłędnymi kośćmi policzkowymi chyba też dołączył do wyścigu po rolę Bonda) na skutek wypadku motocyklowego jest unieruchomiony od szyi w dół, a jego ciało dręczy nieustanny ból i częste choroby. Nic dziwnego, że bogaty, przedsiębiorczy i do niedawna super sprawny przystojniak czuje się zgorzkniały i nie chce mu się żyć. Swoją gorycz przelewa chętnie na Lou, która ze swoim nieokrzesaniem, boleśnie kolorowymi strojami i wrażliwością jest wyjątkowo łatwym celem. Szybko jednak pierwsze lody zostają przełamane, a nasza urocza para zaprzyjaźnia się serdecznie. Cieniem na tym związku jest jedynie podsłuchana przez Lou informacja, że Will ma tylko pół roku życia, po którym zamierza poddać się eutanazji. To z ciekawości czy zrobi to, czy jednak miłość do Lou go uratuje, tysiące młodych kobiet codziennie nie przesypiają nocy, musząc koniecznie dowiedzieć się jak ta historia się skończy.

Moyes bardzo wprawnie stosuje schemat, który znamy już od dawna. Will, niczym nachmurzony pan Darcy, a Lou niczym połączenie jego Elżbiety z Bridget Jones, prowadzą serię uroczych dialogów, rozgrzewających serce i przywołujących uśmiech na twarz. Zanim się pojawiłeś skutecznie oderwie was od codziennych problemów, wprowadzając w świat, w którym kopciuszek spotyka milionera, a ten zaraz zmienia całe jej życie. W dodatku mamy też głębię, a raczej ,,głębię”, czyli dodatek tematów, które młodym osobom mogą się wydać dość znaczące i wystarczające by nie uznać lektury za tanie romansidło. Prawdziwy geniusz Jojo Moyes polega na tym, że biedę, bezrobocie, przemoc na tle seksualnym, ciężką chorobę i eutanazję potrafi opakować tak, by nadal (dla pewnych osób) były to tematy ciekawe i atrakcyjnie podane. Mnie osobiście to przygnębia, w wielu momentach zetknięcie się landrynkowej naiwności fabuły z ,,okruchami życia” było dla mnie dołujące i wręcz raziło, ale chyba jestem w swych odczuciach odosobniona, bo na forach czytelniczych same zachwyty.

Bieda niczym kalectwo

O ile naprawdę jestem w stanie zrozumieć dlaczego Zanim się pojawiłeś stało się bestsellerem, o tyle zachwytów nad filmem pojąć już nie mogę. Doskonałe recenzje to zapewne efekt promocyjnego wmawiania widzom i krytykom, że widzieli lepszy film niż w rzeczywistości. Nie pomogło to, że Moyes sama napisała scenariusz na podstawie własnej książki, ani tym bardziej udział gwiazdy Gry o Tron. Zwyczajnie patrzyło mi się na to z bólem zębów i poczuciem zażenowania. Całkiem sprawnie napisana fabuła została sprowadzona do serii krótkich nieporadnych scenek, z których każda ma nas albo wzruszyć do łez, albo też do łez rozbawić. Już przed seansem poszła wieść w blogosferze, że jak nie płaczesz, jesteś cyborgiem. Po wczorajszym seansie chyba zrobię sobie koszulkę z napisem Nie płakałam na Zanim się pojawiłeś. Nie mam serca :).

Pominę już tanie żerowanie na ludzkim współczuciu i od razu skupię się na całościowej wymowie, nieco innej niż w książce. W powieści był czas na wyjaśnienie, że Will chce się wybrać na tamten świat, gdyż jego życiu towarzyszy nieustanny ból i cierpienie psychiczne oraz fizyczne. Dostajemy na to aż nadto przykładów. Niestety w filmie tak się pospieszono, że z wypowiedzi bohatera wynika jedynie, iż warto żyć jedynie na własnych warunkach, życiem jakie się wybrało i jakie spełnia wszystkie nasze oczekiwania. W każdym innym wypadku należy się ewakuować. W dodatku za argument robią tu takie fakty jak to, że Will jest bajecznie bogaty i szalenie przystojny, przez co powinniśmy współczuć mu bardziej, bo przecież lądując na wózku stracił więcej niż przeciętny Smith czy Kowalski. Co za bzdurne przesłanie! Jeszcze gorzej jest w przypadku nieszczęsnej Lou. Powieść wyjaśnia nam dokładnie dlaczego ta młoda osóbka postanowiła nie opuszczać rodzinnego miasta, ubierać się jak papuga i być tym, kim jest. W filmie na ten temat ani słowa, za to co chwila Will daje jej do zrozumienia, że jej życie jest mniej warte niż jego, bo dziewczyna nie korzysta z niego tak, jak powinna. Lou nie ma pieniędzy na egzotyczne wycieczki czy uprawianie ekstremalnych sportów, więc po co w ogóle żyje? Te z nas, które zostaną ,,uratowane” z nizin społecznych i uwolnione od problemów finansowych jak bohaterki romantycznych komedii, mogą mieć poczucie spełnienia i wolności. A reszta? Zgodnie z logiką Moyes chyba powinna poddać się eutanazji.

Nie będę się dłużej pastwić na tym filmem, bo to bezcelowe. Kto chce zobaczyć i tak zobaczy, pomimo mojego zrzędzenia. Zresztą zachęcam, gdyż jest to znakomity przykład na mistrzostwo promocyjne, jakiego dawno nie mieliśmy. Muszę niestety na koniec wspomnieć o czymś, co straszliwie mi przeszkadzało w tym filmie. Chodzi mi oczywiście o straszne, potworne, najgorsze na świecie aktorstwo Emilii Clarke. W Grze o Tron jakoś mniej to razi, bo dochodzi cała ta golizna, charakteryzacja i smoki, ale tu jest nie do zniesienia. Lou w jej wykonaniu sprawia wrażenie upośledzonej umysłowo osoby, albo przynajmniej kogoś o boleśnie niskim ilorazie inteligencji. Jej wykrzywiona w bolesnym spazmie uśmiechu twarz nie jest miłym widokiem i sprawia, że naprawdę zaczynam tęsknić za królowymi komedii romantycznych z lat 90-tych (Meg Ryan i Sandrą Bullock). I znów muszę przyznać, że to chyba tylko mój problem, bo pochlipujące nastolatki siedzące w fotelach obok były zachwycone. Śmiały się i płakały na zmianę, co chwilę powtarzając ,,chyba się posikam”. Wychodzi na to, że Zanim się pojawiłeś spełnia swoje zadanie. Znakomicie zarabiająca love story o paraliżu i eutanazji bardzo łatwo wchodzi do młodych głów i o to chodzi, a ja niepotrzebnie się czepiam.